Kto z nas nie chciałby żyć długo, a przy okazji być szczupłym? A może te dwie rzeczy mają ze sobą coś wspólnego? Jest niestety jeden haczyk. Trzeba jeść trochę mniej. Ograniczenie kalorii da efekty? Tak, da.
Istnieje coraz więcej dowodów naukowych potwierdzających wpływ spożywania kalorii; ograniczenie kalorii ma wpływ – na długość życia.
Restrykcja kaloryczna, jako obszar badań naukowych sięga 1935r. Wtedy naukowcy z Cornell University odkryli, że szczury żyły o 33% dłużej po zmniejszeniu ilości kalorii o 30-40%. Podobne wyniki zaobserwowano w organizmach modelowych, takich jak drożdże, nicienie czy muszki owocowe.
Co się dzieje w naszych komórkach, jak jemy mniej?
Ograniczenie żywieniowe może prowadzić do zmian fizjologicznych, które prowadzą do poprawy funkcjonowania narządów i zwiększonej odporności na stres. Na poziomie komórkowym ograniczenie spożycia kalorii poprawia funkcje komórek macierzystych i mitochondriów, zwiększa autofagię (proces polegający na trawieniu przez komórkę uszkodzonych lub obumarłych jej elementów) i naprawę DNA.
Wszystkie te procesy mają kluczowe znaczenie dla wydłużania życia.
Amerykański Program CALERIE
Rząd Stanów Zjednoczonych był tak zainteresowany potencjalnymi korzyściami wynikającymi z ograniczenia kalorii, że sfinansował dwuletnie badanie o nazwie CALERIE (ang. Comprehensive Assessment of Long-term Effects of Reducing Intake of Energy).
W badaniu tym przeprowadzono kompleksową ocenę długoterminowych skutków zmniejszenia spożycia kalorii. 218 osób w średnim wieku, o normalnej wadze lub z umiarkowaną nadwagą, losowo podzielono na dwie grupy. Osobom z grupy eksperymentalnej zalecono stosowanie diety ograniczającej kalorie przez 2 lata.
Osoby z grupy kontrolnej nie przestrzegały żadnej diety.
Rezultaty ograniczenia kalorii u ludzi
Wyniki badania CALERIE opublikowano w czasopiśmie Cell Metabolism. Wykazano, że ograniczenie kalorii zmniejszyło poziom stresu oksydacyjnego. Ten natomiast leży u podstaw chorób związanych z wiekiem, takich jak choroba Alzheimera i Parkinsona, cukrzyca, czy nowotwory.
Osoby biorące udział w badaniu straciły średnio 9 kg, chociaż jadły wszystko z zachowaniem ograniczenia kalorii, a utrata masy ciała nie była celem badania. Nie odnotowano działań niepożądanych takich jak niedokrwistość, nadmierna utrata masy kostnej czy zaburzenia miesiączkowania.
U tych, którzy ograniczali kalorie, zmniejszyły się czynniki ryzyka chorób związanych z wiekiem – cukrzycy, chorób serca i udaru (niższe ciśnienie krwi i niższy poziom cholesterolu) – w porównaniu do kontroli.
Zaobserwowano również zmniejszenie markerów stanu zapalnego. Ich niższy poziom wiąże się ze spadkiem ryzyka chorób związanych z wiekiem. Ponadto ograniczenie spożycia kalorii nie wpłynęło na nastrój, funkcje seksualne, ani jakość snu. W rzeczywistości restrykcja doprowadziła do poprawy nastroju i jakości życia.
„ODKRYLIŚMY, ŻE NAWET OSOBY, KTÓRE SĄ JUŻ ZDROWE I SZCZUPŁE, MOGĄ SKORZYSTAĆ Z OGRANICZENIA KALORII”
Ograniczenie kalorii i enzymy długowieczności
Chociaż mechanizmy ograniczenia kalorii nie zostały jasno określone, większość naukowców uważa, że kluczowy jest wpływ restrykcji kalorycznej na sirtuiny (tzw. „enzymy długowieczności”). Jest to rodzina siedmiu białek, które odgrywają rolę w procesie starzenia.
Podstawową rolą sirtuin jest regulacja funkcji innych białek, m.in. tych powiązanych z DNA odpowiedzialnych za włączanie i wyłączanie naszych genów w odpowiedzi na środowisko. Sirtuiny mogą działać tylko w obecności NAD+ Koenzym ten znajduje się we wszystkich żywych komórkach. NAD+ jest niezbędny do wielu bardzo ważnych procesów biologicznych, ale niestety jego poziom spada wraz z wiekiem, ograniczając również funkcję sirtuin.
Hipoteza jest taka, że podczas restrykcji kalorycznej poziomy NAD+ wzrastają, a im jest go więcej, tym bardziej aktywne są sirtuiny.
Sirtuiny i polifenole
Ponadto wykazano, że jedna z sirtuin, SIRT1, może być aktywowana przez polifenole. Najbardziej obiecującym polifenolem może być pterostilben występujący m.in w borówkach. Badania nad sirtuinami w dużej mierze związane są ze starzeniem i aktywnością metaboliczną. Co więcej, ostatnie badania wykazały istotną funkcję sirtuin w chorobie Alzheimera, chorobach nerek, wątroby, chorobach zapalnych, osteoporozie, nowotworach, a nawet w otyłości.
Powstała nawet dieta o nazwie Sirt Food, której założeniem jest indukcja sirtuin i ograniczenie kalorii, ale o niej w następnym poście napisze nasz zaprzyjaźniony dietetyk.
Czy możemy trochę oszukać nasz organizm?
Chociaż dobroczynne działanie ograniczenia kalorycznego na długość życia i zdrowie zostało wyraźnie wykazane, trudno jest je wdrożyć w codziennym życiu. Każdy, kto próbował przejść na dietę od 1 stycznia wie, o czym mówię :).
Aby przezwyciężyć te trudności, naukowcy poszukują substancji naśladujących korzystne działanie redukcji kalorii bez konieczności ograniczania diety. Takie substancje zostały nazwane mimetykami restrykcji kalorycznej (CRM). Najbardziej znanym mimetykiem restrykcji kalorycznej jest resweratrol – związek polifenolowy izolowany ze skórek czerwonych winogron.
Innymi znanymi mimetykami są rapamycyna i metformina. Ta ostatnia jest stosowana w leczeniu cukrzycy typu 2. Ma też korzystny wpływ na zmniejszenie częstości występowania chorób związanych z wiekiem. Na pewno napiszemy Wam o nich wkrótce.
Wpływ resweratrolu na zdrowie
Chociaż wpływ resweratrolu na długowieczność u ludzi nie jest jeszcze potwierdzony, przyjmuje się, że może on zapobiegać chorobom związanym z wiekiem.
Regularnemu spożywaniu resweratrolu i innych polifenoli zawartych w czerwonym winie przypisuje się tzw. „francuski paradoks”. Polega on na tym, że przy spożyciu produktów o wysokiej zawartości cholesterolu i tłuszczów nasyconych maleje częstość występowania choroby wieńcowej.
Resweratrol wykazuje działanie kardioprotekcyjne. Zmniejsza poziom markerów zapalnych, poprawia profil lipidowy, metabolizm glukozy i funkcję śródbłonka. Ponadto, jest opisywany jako związek, który może zapobiegać chorobom związanym z wiekiem. Istnieją jednak obawy dotyczące bezpieczeństwa w przypadku przewlekłego spożywania wysokich dawek resweratrolu. Potrzebne są dalsze badania, aby sprawdzić, czy jest on prawdziwym mimetykiem ograniczenia kalorii u ludzi. I czy to właśnie on, a nie inne polifenole zwarte w czerwonym winie, są odpowiedzialne za prozdrowotne korzyści.
Czy powinniśmy wprowadzić ograniczenie kalorii?
Minęło już ponad 80 lat, odkąd po raz pierwszy odnotowano korzystny wpływ ograniczenia kalorycznego na zdrowie zwierząt. Pomimo tego, wciąż nie zidentyfikowano dokładnego mechanizmu przedłużania życia w odpowiedzi na ograniczenia pokarmowe. Mając na uwadze cytowane prace i badanie CALERIE wydaje się, że ma to sens.
Jednak musimy pamiętać, że jeszcze wiele badań trzeba przeprowadzić, żeby wyciągnąć wnioski na temat skuteczności i bezpieczeństwa tego działania, zwłaszcza u osób starszych.
Ważne jest, aby przed rozpoczęciem takiej restrykcji porozmawiać ze swoim lekarzem o korzyściach i ryzyku jakichkolwiek istotnych zmian w sposobie żywienia.
Cześć! Jestem współautorką tego bloga i bardzo się cieszę, że tu jesteś!
Kim jestem?
Szczęśliwą mamą. Miłośniczką Toskanii. Blogerką z przyjemności, z zamiłowania. Pasjonatką zdrowego stylu życia, szeroko rozumianej – naturalnej pielęgnacji całego ciała. Kobietą dbającą o własne słowa, myśli i duszę. Żyjącą zgodnie z zasadą – „Wszystko do nas wraca”.
Zdrowy styl życia to moim zdaniem nie tylko zdrowa dieta (choć ma kluczowe znaczenie), aktywność fizyczna (też joga), odpoczynek, medytacja, odpowiednia ilość snu, zażywanie suplementów, ale również codzienne nawyki, które bardzo decydującą o jakości naszego życia.
Zdrowy styl życia to też pielęgnacja i stosowanie dobrych, naturalnych kosmetyków. A także codzienne dążenie do stawania się lepszą wersją samego siebie.
Zapraszam do komentowania i zadawania pytań.
Zostaw ślad po sobie 🙂
