Zwykły cukier już od dłuższego czasu nie cieszy się dobrą opinią we współczesnej dietetyce, dlatego zaczęto szukać zdrowszych alternatyw. Coraz bardziej popularne stają się bezcukrowe substancje słodzące, takie jak ksylitol.
Słodzik ten można spotkać również pod nazwą cukier brzozowy, który wygląda i smakuje jak cukier, ale ma o 40 % mniej kalorii i nie podnosi cukru we krwi. Odpowiedni jest dla wegan i diabetyków. Indeks glikemiczny ksylitolu wynosi 8 (IG:8).
Badania sugerują, że cukier brzozowy ma wiele korzyści np. wpływa korzystnie na poprawę zdrowia zębów, dlatego dodawany jest często do środków dentystycznych.
Co to jest ksylitol?
Ksylitol jest klasyfikowany jak alkohol cukrowy – cukrol, stąd ta charakterystyczna końcówka w nazwie – czyli organiczny związek cukrowy. Dokładnie rzecz ujmując ksylitol to pięciowęglowy alkohol polihydroksylowy o słodkim smaku. Alkohole cukrowe łączą cechy cząsteczek cukru i alkoholu. Ich struktura pozwala im stymulować receptory słodkiego smaku, które znajdują się na języku.
Chociaż alkohole cukrowe są węglowodanami, większość z nich nie podnosi cukru we krwi. Pomimo tego, że „alkohol” jest częścią nazwy to nie jest to ten sam rodzaj alkoholu, który sprawia, że jesteśmy nietrzeźwi. Alkohole cukrowe są bezpieczne dla osób uzależnionych. Ksylitol jest pozyskiwany z drewna brzozy lub kukurydzy.
Pomimo tego, że ksylitol jest otrzymywany ze źródeł naturalnych, przechodzi proces zwany uwodornieniem cukru, który jest potrzebny, aby stał się on trwałym białym proszkiem gotowym do zastosowania w żywności i stomatologii. Ksylitol występuje w niewielkich ilościach w wielu owocach i warzywach, dlatego jest uważany za naturalny.
Jest częstym składnikiem gum do żucia, cukierków, żywności dla diabetyków oraz produktów do pielęgnacji jamy ustnej. Ksylitol ma podobną słodycz jak cukier, ale zawiera o 40% mniej kalorii: biały cukier 4 kalorie na 1 gram, ksylitol 2,4 kalorii na gram.
Właściwości ksylitolu
Kupiony w sklepie ksylitol ma postać białego, krystalicznego proszku i ma bardzo niski indeks glikemiczny. Ponieważ nie zawiera w sobie fruktozy nie zwiększa ilości cukru we krwi ani insuliny. Indeks glikemiczny ksylitolu wynosi 8 (indeks glikemiczny to miara, która pokazuje jak szybko podnosi się cukier we krwi). Dla porównania indeks glikemiczny dla cukru to 50 – 60, dlatego ksylitol jest przyjaznym słodzikiem dla diabetyków i osób na diecie. Badania przeprowadzone na szczurach wykazały, że ksylitol może pomóc w łagodzeniu objawów cukrzycy oraz zmniejszaniu ilości tkanki tłuszczowej.
Kryzyso
wy cukier – czyli historia powstania ksylitolu
Jako pierwsi ksylitol odkryli pod koniec XIX w. dwaj chemicy E. Fisher i M. G. Bertrand. Na początku ksylitol miał konsystencje syropu.
Postać krystaliczną zaczęto produkować dopiero w czasie II wojny światowej, kiedy brak cukru związany z trwającą wojną stworzył zapotrzebowanie na alternatywne substancje słodzące. Duży udział w rozpowszechnieniu ksylitolu mieli Finowie, którzy objęci wówczas blokadą handlową, odczuwając dotkliwy brak cukru zaczęli produkować ksylitol brzozowy.
Przeprowadzone po wojnie badania wykazały zdumiewająco dobry stan uzębienia Finów, co spowodowało szereg badań nad wpływem tego słodziku na jamę ustną. W latach sześćdziesiątych ksylitol był już stosowany w Niemczech, Szwajcarii, Związku Radzieckim i Japonii jako słodzik zalecany w diecie diabetyków i jako źródło energii w kroplówkach podawanych dla pacjentów z zakłóconą tolerancją glukozy i insulinoopornością. Produkcj
a ksylitolu na szeroką skalę wiąże się z działalnością fińskiej firmy Sugar Company Ltd.
Badania pokazały, że ksylitol poprawia kondycję naszych zębów
Badania wykazały, że ksylitol zwiększa zdrowie zębów i pomaga zapobiegać próchnicy. Jedną z głównych przyczyn ryzyka próchnicy zębów jest działalność bakterii w jamie ustnej o nazwie Streptococcus mutans. Bakteria ta odpowiedzialna jest za płytkę nazębną i żywi się glukozą z pożywienia. W związku z tym zastąpienie cukru ksylitolem powoduje zmniejszenie ilość „pożywienia” dla tych mikroorganizmów. Bakterie chłoną ksylitol, który powoduje blokadę na wchłanianie się glukozy co dla bakterii oznacza „śmierć”. I
nnymi słowy kiedy żujemy gumę z ksylitolem lub używamy go jako słodzika szkodliwe bakterie w jamie ustnej tracą szanse na przeżycie. Dodatkowo słodki smak zwiększa produkcję śliny co powoduje, że bakterie przenoszone są z płytki nazębnej do śliny, dzięki temu nie przylegają one mocno do zębów co oznacza, że wydzielany przez nie kwas nie atakuje powierzchni zębów. Co ciekawe cukier brzozowy nadaje słodki smak w jamie ustnej, lecz nie prowadzi do zakwaszenia środowiska, ale nadaje mu wręcz zasadowy charakter, w którym bakterie się źle czują. W jednym z badań guma do żucia słodzona ksylitolem zmniejszyła poziom złych bakterii od 27 % do 75%, podczas gdy poziom przyjaznych bakterii pozostawał stały. Badania pokazały również, że ksylitol dodany do diety może zmniejszyć ilość próchnicy i ubytków od 30% do aż 85%.
Ksylitol a zapalenia ucha i rozwój drożdży
Usta, nos i uszy są ze sobą połączone, dlatego bakterie żyjące w ustach mogą powodować infekcje ucha. Okazuje się, że ksylitol może blokować rozwój bakterii odpowiedzialnych za infekcje ucha, w podobny sposób jak w przypadku bakterii odpowiedzialnych za płytkę nazębną. W jednym z badań wśród dzieci z nawracającymi infekcjami ucha zalecono żucie codziennie gumy do żucia z ksylitolem. Zmniejszyło to wskaźnik zakażeń o 40%. Ksylitol hamuje również rozwój grzybów zaliczanych do gatunku drożdżaków Candida albicans, dlatego też ksylitol nie nadaje się do pieczenia ciast drożdżowych. Cukier brzozowy sprawia, że zaczyn drożdżowy nie pracuje i ciasto nie wyrasta. Można go stosować do innych rodzajów ciast z wyjątkiem ciast drożdżowych.
Inne korzyści ze stosowania ksylitolu
Niektóre badania nad szczurami wykazały związek pomiędzy produkcją kolagenu, a spożyciem ksylitolu, co może przeciwdziałać starzeniu się skóry. Kolagen, jak wiemy, jest odpowiedzialny za elastyczność skóry. Kolejne badania nad tym słodzikiem próbują potwierdzić hipotezę, że ten cukrol może również chronić przed osteoporozą, ponieważ powoduje zwiększanie objętości kości u szczurów. Powyższe badania na razie dotyczą tylko zwierząt i muszą zostać potwierdzone na człowieku. Ksylitol pomaga w rozwoju dobrych bakterii w jelitach, wykazały to badania zarówno nad człowiekiem jak i szczurami działając jak rozpuszczalny błonnik i poprawiając zdrowie układu pokarmowego.
Trawienie ksylitolu
Większość osób dobrze trawi ksylitol. Należy jednak uważać na początku jego przyjmowania – trzeba dać organizmowi trochę czasu, by przyzwyczaił się do wytwarzania większej ilości trawiącego go enzymu. Najlepiej zacząć od połowy łyżeczki do herbaty, a później stopniowo zwiększać dawkę. Spożyty w zbyt dużych ilościach może powodować zwiększoną ilość gazów, wzdęcia oraz biegunki. Wprowadzając ksylitol do diety warto obserwować sygnały organizmu i zwiększać dawki stopniowo. Szereg przeprowadzonych badań nie wykazały szkodliwości w stosowaniu ksylitolu. W jednym z testów naukowych uczestnicy spożyli 1,5 kg ksylitolu w ciągu miesiąca i nie wykazano negatywnych skutków ubocznych.
Główne zalety ksylitolu
- słodzik odpowiedni dla chorych na cukrzycę, ma niższy indeks glikemiczny niż zwykły cukier,
- nie podnosi cukru we krwi ,
- przeciwdziała drobnym ubytkom próchniczym, zapaleniom dziąseł, paradontozie, przywraca właściwe PH jamy ustnej,
- nie fermentuje w przewodzie pokarmowym, hamuje rozwój grzybic, drożdżaków i pleśni,
- dobry dla dbających o linię.
Ksylitol jest bardzo szkodliwy dla psów
Ten fakt o ksylitolu jest najbardziej zaskakujący i powoduje lekki niepokój o dobroczynne właściwości tego słodziku. Dlaczego ksylitol jest szkodliwy dla naszych pupili? U ludzi ksylitol wchłania się powoli i nie ma mierzalnego wpływu na produkcję insuliny. W organizmie psów ten proces wygląda inaczej. Organizm psa myli ksylitol z glukozą i zaczyna produkować duże ilości insuliny. Następnie komórki psa zaczynają wchłaniać glukozę z krwiobiegu, co może prowadzić do hipoglikemii (niskiego poziomu cukru we krwi), a nawet śmierci. Ksylitol u psów może mieć szkodliwy wpływ również na pracę wątroby powodując w dużych ilościach jej niewydolność. Aby uchronić naszego pupila przed ksylitolem trzymajmy go w miejscu, gdzie nie ma do niego dostępu.
Kto powinien unikać ksylitolu?
Osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego powinny unikać alkoholi cukrowych w tym ksylitolu. W związku z tym, że część badań nad ksylitolem jest jeszcze w toku warto skonsultować wprowadzenie ksylitolu do diety dziecka z pediatrą.
Zastosowanie ksylitolu
Ksylitol ma szerokie zastosowanie w kulinariach. Można go dodawać jako zastępnik cukru do wszelkich ciast, ciasteczek, muffinek, poza ciastem drożdżowym – ksylitol sprawia, że zaczyn drożdżowy nie pracuje i ciasto nie wyrasta. Możemy go dodawać do deserów, napojów, soków, przetworów owocowo – warzywnych. Ksylitol możemy również znaleźć w przepisach do stworzenia domowej pasty do zębów wybielającej lub ochronnej.
Podsumowanie….
Kim jestem?
Bloggerką, pasjonatką zdrowego stylu życia. Poliglotką. Kocham konie i podróże.
Założyłam bloga, aby dzielić się swoją pasją. Moje 7-letnie doświadczenie w zakresie medycyny naturalnej pomaga mi rozwijać projekt Adelia.
Kocham konie i jestem ich Trenerem, to moja druga pasja – w sumie odkąd pamiętam, zwierzęta były obecne w moim życiu.
