Witamina D – to grupa rozpuszczalnych w tłuszczach steroidowych organicznych związków chemicznych, które wywierają szerokie działanie fizjologiczne w organizmie człowieka. Przede wszystkim w gospodarce wapniowo-fosforanowej oraz utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji kośćca.
Nazwa ta obejmuje właściwie kilka związków określanych, jako witamina D1 (kalcyferol), D2 (ergokalcyferol), D3 (cholekalcyferol). Została uzyskana z tranu, ale organizm – jako jedną z niewielu witamin – może wyprodukować ją sam pod wpływem promieni słonecznych.
I tak witamina D1 znajduje się w tranie, D2 jest wytwarzana w roślinach wystawionych na działanie promieni ultrafioletowych, natomiast witamina D3 powstaje w skórze ludzi i zwierząt. Witamina ta należy do związków rozpuszczalnych w tłuszczach.
Najważniejsze znaczenie ma forma witaminy D, różniąca się budową łańcucha bocznego:
– cholekalcyferol (witamina D3), występujący w organizmach zwierzęcych (roślinna D3 jest zdecydowanie gorzej biodostępna) !
Do jej odkrycia doprowadziły badania nad krzywicą (dziecięcą chorobą kośćca), która była szeroko rozpowszechniona na początku XIX wieku, gdy naukowcy odkryli lecznicze działanie u dzieci chorych na krzywicę ma promieniowanie ultrafioletowe oraz olej z wątroby dorsza.
W 1922 roku McCollum poszukując czynnika przeciwkrzywiczego w tranie, napowietrzając i ocieplając go rozłożył znajdującą się w nim witaminę A, pozostawiając nienaruszone działanie przeciwkrzywiczne tranu. Udowodnił tym samym, iż są to różne substancje chemiczne, a czynnik przeciwkrzywiczny został nazwany witaminą D. Prace na szczegółowym poznaniem funkcji i metabolizmu tej witaminy trwały do drugiej połowy XX wieku.
Rola i funkcje witaminy D dla zdrowia naszych organizmów
- Badania wykazują, że witamina D pełni nie tylko rolę katalizatora wielu reakcji zachodzących w naszym organizmie, ale również posiada właściwości multifunkcyjnego hormonu, biorącego udział w stabilizacji wielu procesów w organizmie, w tym w pracy systemu odpornościowego, mineralizacji kości i mięśni, regulacji wielu genów.
- Naukowcy dowodzą zależność pomiędzy zaopatrzeniem organizmu w witaminę D₃, a występowaniem niektórych rodzajów nowotworów; utrzymanie prawidłowego jej poziomu obniża zagrożenie wystąpienia tych zmian nowotworowych nawet dwukrotnie. Warto nadmienić, iż obecność witaminy D zapobiega różnego rodzaju nowotworom; takim jak: rak okrężnicy, rak piersi, rak prostaty, chłoniak nieziarniczy.
- Reguluje pracę mięśni, ich koordynację, co wykorzystujesz codziennie podczas chodzenia. Wykazano, że brak odpowiedniej ilości witaminy D w organizmie sprzyja częstszym upadkom u osób starszych. Poprzez swój wpływ na stężenie wapnia we krwi, który odgrywa rolę w procesie przewodzenia impulsu nerwowego, umożliwia prawidłowe działanie układu nerwowego.
- Udowodniono, że niedobór witaminy D jest czynnikiem ryzyka zawału serca, udaru mózgu, nadciśnienia, miażdżycy.
- Korzystnie wpływa na funkcjonowanie słuchu, gdyż decyduje o kondycji kostek ucha wewnętrznego.
- Badania wykazały również przy suplementacji witaminą D stymulację organizmu do wzmacniania ochrony przeciwbakteryjnej, podnosi odporność organizmu, ponieważ oddziałuje na szpik kostny.
- Dobrze wpływa na stan skóry, łagodzi i zmniejsza stany zapalne skóry, w tym np. łuszczycę.
- Wpływa na przemianę materii przez tarczycę, hamuje przerost gruczołów przytarczyc.
- Jest zalecana osobom chorującym na cukrzycę, gdyż reguluje produkcję i wyrzut insuliny, odpowiadając za utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi.
- Niedobór witaminy D u dorosłych sprzyja powstawaniu osteoporozy. Polega ona na zmniejszeniu się masy i gęstości kości; co prowadzi do zwyrodnienia układu kostnego w wyniku ubywania wapnia z organizmu. Kości stają się porowate, kruche i łamliwe. Chorzy (najczęściej kobiety) mają przy tym zniekształconą sylwetkę.
- Powszechne znane działanie witaminy D3 to procesy wspomagające wchłanianie wapnia i fosforu, zapobieganie ich nadmiernemu wydalaniu, a także pozwala zachować stałe stężenie tych pierwiastków we krwi.
Jaką funkcję pełni wapń?
Jest on głównie budulcem naszych kości i zębów, które zawierają wapń w dwóch postaciach: związanej na stałe, a także „wymiennej”. Organizm musi zużywać wapń także do innych potrzeb, pobierając go z krwi, dlatego też gdy odczuwa brak tego pierwiastka, wykorzystuje wapń wchodzący w skład owej wymiennej części układu kostnego.
Tak więc w sytuacji niedoboru tego pierwiastka przedostaje się on do układu krwionośnego, co osłabia nasze kości, które stają się porowate, podatne na zniekształcenia i złamania.
Ważne jest dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości wapnia, gdyż organizm nie musi go wtedy pobierać z tkanki kostnej (witamina D umożliwia wchłanianie wapnia w jelicie cienkim). Rola tego pierwiastka jest więc bardzo istotna szczególnie w procesie formowania się tkanki kostnej u dzieci i młodzieży, gdy kości rosną i stają się twardsze.
Większa jego ilość jest potrzebna również kobietom po menopauzie, czyli w okresie największego zagrożenia osteoporozą. Równie ważna jest obecność fosforu, który znajduje się we wszystkich żywych komórkach i pokarmach. Uczestniczy w przewodzeniu bodźców nerwowych, jest budulcem błon komórkowych, tkanek miękkich, takich jak nerki, serce, mózg, mięśnie, bierze udział w wielu procesach metabolicznych i reakcjach chemicznych; a także we wchłanianiu niacyny.
Wchodzi w skład kodu genetycznego oraz pomaga w uwalnianiu energii z białek, węglowodanów i tłuszczów. Oddziałuje korzystnie na serce, nerki, a także na kości i dziąsła. Dzięki obecności tego pierwiastka w organizmie jest utrzymywane prawidłowe pH, współdziała on z witaminą B, umożliwia wchłanianie glukozy. Jest potrzebny podczas wzrostu i naprawy uszkodzonych tkanek, podtrzymuje witalność organizmu, a także łagodzi bóle w zapaleniu stawów.
Niedobór (awitaminoza) witaminy D, szczególnie D3 prowadzi bardzo często do:
- odkształceń kości u osób dorosłych (osteomalacja);
- osteoporozy (spadek masy i gęstości kości), która prowadzi do nadmiernej łamliwości kości;
- krzywicy i rozmiękczenia kości u dzieci, zniekształca się klatka piersiowa, powiększają się nadgarstki i kostki, głowa staje się zniekształcona. U małych dzieci widoczne są opóźnienie zarastania ciemiączek; a także drażliwość, nadmierne pocenie się, utrata apetytu i napady drgawek wywołane zmniejszonym poziomem wapnia we krwi;
- osłabienia bądź utraty słuchu u osób w podeszłym wieku;
- pocenia się i częstego przekręcania główki z jednej strony na drugą przez niemowlęta;
- opóźnionego wyrastania zębów u dzieci (także przy łagodnym niedoborze);
- osłabienia siły mięśniowej.
Mimo późniejszego uzupełnienia niedoboru witaminy D, niektóre uszkodzenia tkanki kostnej są nieodwracalne.
Skąd nasz organizm czerpie witaminę D?
Witamina D jest syntezowana w ludzkiej skórze się, a w naszym klimacie jest to możliwe jedynie od maja do września. Osoba młoda o jasnej skórze opalająca się w miesiącach letnich 20-30 minut dziennie; ale systematycznie – produkuje taką ilość witaminy, która wystarcza na cały rok.
Należy zwrócić uwagę na fakt; iż proces wytwarzania witaminy D₃ możliwy jest jedynie w skórze wystawionej na promienie słoneczne bez zabezpieczeniem filtrami UV; chroniącymi ją przed poparzeniami słonecznymi, przyspieszonym starzeniem się skóry i przed zmianami nowotworowymi.
Stosowanie filtrów ochronnych UV wpływa na znaczne ograniczenie produkcji witaminy D w skórze; np. zastosowanie kremu o SPF 8 blokuje ok. 90% promieniowania UVB.
Uwaga zatem!
Panie, które restrykcyjnie odgradzają się kremami z filtrem od „słonecznej” witaminy D, powinny być koniecznie konsumentkami produktu: ColamiD-u ! Albo bowiem witamina D „słoneczna” i… wcześniejsze zmarszczki, albo… produkty Colway.
Witamina D dostarczana jest również z pożywieniem, tj.:
- tran,
- jajo kurze,
- ser,
- masło,
- śmietana,
- wątroba wołowa,
- świeża makrela, łosoś, sardynki, śledź,
- krewetki,
- drożdże piwne.
Witamina D ma wszechstronne działanie i wciąż naukowcy poznają jej siłę. Związane jest to z receptorem witaminy D i działa jako czynnik transkrypcyjny; czyli oddziałuje na ponad 200 genów odpowiedzialnych za m.in. syntezę reniny i insuliny, uwalnianie substancji biorących udział w procesach immunologicznych; działanie mięśni gładkich i komórek mięśnia sercowego. Prace badawcze nad niepoznanymi dotąd tajnikami Witaminy D nad trwają i z pewnością nauka jeszcze czymś nas zaskoczy.
Badania naukowe wykazały, że witamina D redukuje zagrożenie nowotworem; pod warunkiem posiadania w organizmie minimum 40 do 50 mikrogramów tej witaminy na litr krwi.
Dobra wiadomość jest taka, że podnoszenie poziomu witaminy D w organizmie może być łatwe i przyjemne (kąpiele słoneczne i dobre jedzenie). Jakkolwiek jeśli chcesz pozyskiwać ją wyłącznie z pokarmów, to może być też… tuczące.
Należy regularnie zażywać kąpieli słonecznych i jeść masło; żółtka jaj, sery, śmietanę i drożdże oraz tłuste ryby (łosoś, sardynki, śledzie, makrele…). Uwaga ! surowe, wędzone na zimno lub gotowane w niskiej temperaturze.
Cześć! Jestem współautorką tego bloga i bardzo się cieszę, że tu jesteś!
Kim jestem?
Szczęśliwą mamą. Miłośniczką Toskanii. Blogerką z przyjemności, z zamiłowania. Pasjonatką zdrowego stylu życia, szeroko rozumianej – naturalnej pielęgnacji całego ciała. Kobietą dbającą o własne słowa, myśli i duszę. Żyjącą zgodnie z zasadą – „Wszystko do nas wraca”.
Zdrowy styl życia to moim zdaniem nie tylko zdrowa dieta (choć ma kluczowe znaczenie), aktywność fizyczna (też joga), odpoczynek, medytacja, odpowiednia ilość snu, zażywanie suplementów, ale również codzienne nawyki, które bardzo decydującą o jakości naszego życia.
Zdrowy styl życia to też pielęgnacja i stosowanie dobrych, naturalnych kosmetyków. A także codzienne dążenie do stawania się lepszą wersją samego siebie.
Zapraszam do komentowania i zadawania pytań.
Zostaw ślad po sobie 🙂
